Vorið er komið!

Í dag fór ég til Skagafjarðar. Tilefnið var heldur erfitt, sem ég segi frá síðar.

Það er greinilega allt að lifna af vetrardvala. Það sá ég strax á Kjalarnesi, tún farin að grænka og máfar í tilhugalífi flugu yfir. Þarna voru bæði stommáfar og hettumáfar. Í hlíðum Akrafjalls voru svo sílamáfar í varphugleiðingum. Já það getur verið erfitt fyrir fuglaáhugamann að hafa hugann við aksturinn á þessum árstíma. Farfuglarnir boða sumarið með komu sinni.

Í Borgarfirðinum voru álftahópar á túnum einnig töluvert af grágæsum. En mesta athygli vöktu blesgæsirnar. Þær eru fargestir á suðvestanverðu landinu vor og haust. Þær fara svo nánast í hávestur yfir Grænlandsjökul og njóta hins stutta en auðuga sumars á túndrum Vestur Grænlands og Kanada. Þær eiga þar enn öruggan griðarstað. En þessi búsvæði geta verið í hættu vegna hlýnandi lofslags.

Á Holtavörðuheiðinni svamlaði álftapar í krapalæk við veginn, en heiðin var alþakin snjó, þó var vegurinn auður. Fyrir austan Hrútafjarðará var álftahópur á túnum. Þar er alltaf stórir álftahópar á vorin og virkilega forvitnilegt að finna út hvað veldur. Með álftunum voru nokkrar grágæsir og heiðagæsir, en þær eru einkennandi á Norðurlandi á vorin. Heiðagæsirnar fara ýmist til Grænlands eða upp á hálendið til að verpa. Þeirra varpstöðvar eru ekki eins tryggar og blesgæsarinnar því við mennirnir höfum eyðilagt allmarga með gerð uppistöðulóna.

Á Hrútafjarðarhálsi sá ég nokkra rjúpnakarra að helga sér óðul. Þeir eru hálf varnarlausir svona drifhvítir á auðri jörð. Þeir verða jú að sjást af kvenfuglunum, en þeir eru einnig sýnilegir af óvinum sínum, refum og fálkum, enda eru þeir vinsælir á matseðli þeirra á þessum tíma.

Í Línakradalnum sá ég fyrsta helsingjahópinn, en þeir urðu fleiri áður en ferð minni lauk. Helsinginn er fallegur fugl og er hér gestur vor og haust eins og blesgæsin. Hann fer til Norð-austur Grænlands þar sem hann verpir í klettum. Eftir að ungarnir klekjast er þeim fleygt niður á bersvæði fyrir neðan klettabeltin, því þar er henturgur gróður fyrir þá. En þar eru einnig refir, sem halda dýrðlega veislu. Þrátt fyrir það komast margir upp og er helsingjastofninn í einhverjum vexti nú.

Ég var dálítið spenntur þegar ég nálgaðist Vatnsdalinn. Það var spennandi að vita hvort álftin við Hnausahvísl, sem sumir kalla Vatnsdalsá, væri orpin. Jú þarna var hún komin á hreiður. Mér finnst alveg makalaust hve trygg þessi álft er við þennan varpstað. Hún verpti þarna jafnvel meðan á brúargerðinni stóð, og lét raskið ekki hamla sér. Hún á gott að eiga öruggt hreiðurstæði, það er meira en margar heiðargæsir geta sagt sem nú koma að sínum hreiðurstæðum á kafi í gruggugu vatni.

Það vilja allir eiga öruggt heimili, líka fuglar himinsins. Fuglarnir sækja yfirleitt á fyrri hreiðurstaði og röskum á þeim raskar lífi þeirra, líkt og okkar ef heimilið er horfið einhvern daginn þegar komið er heim.

Apríl og maí eru tvímælalaust skemmtilegustu mánuðirnir til að skoða fuglalífið. Förum út og njótum þess, þá lærum við að bera virðingu fyrir þessum duglegu og þrautseigu lífverum.